انواع نبشی براساس جنس نبشی و محل کاربرد
نبشی چیست؟
نبشی که در‌واقع یکی از انواع اتصالات مفصلی است، پروفیلی است که سطح مقطع آن به شکل دو ضلع عمود برهم می‌باشد. به هر ضلع نبشی، یک بال گفته می‌شود. آنچه در معرفی نبشی‌ها اهمیت دارد، طول ضلع هر بال و همچنین ضخامت بال‌ها است. چرا که این ویژگی‌های نبشی، در وزن آن و همچنین ظرفیت تحمل بار به وسیله‌ی آن، تأثیر دارند. از نظر طول بال‌ها، ممکن است هر دو بال نبشی طول یکسانی داشته باشند که به آن نبشی بال مساوی می‌گوییم و در غیر این صورت به آن، نبشی با بال‌های نابرابر می‌گوییم. جهت اطلاع از قیمت تیرآهن نرمال و تیرآهن 22 و تیرآهن 27 لطفا کلیک کنید.
نبشی ها از چه جنسی ساخته می‌شوند؟
با توجه به محل کاربرد نبشی، این قطعه، ممکن است از جنس‌های مختلفی از فلز گرفته تا پلاستیک، ساخته شود. به طور مثال در ساخت بسته بندی‌هایی برای ورق های فولادی، از نبشی هایی از جنس پلاستیک استفاده می‌شود. یا مثلاً در بخش‌هایی از دکوراسیون، ممکن است از نبشی هایی از جنس PVC استفاده شود. درحالیکه در نبشی کشی ساختمان، از نبشی های فولادی استفاده می شود و در ساخت پایه ها در صنایع دریایی، از نبشی هایی از جنس فولاد ضدزنگ استفاده می شود. از آنجایی که بیشترین کاربرد را نبشی های فولادی دارند، در ادامه بیشتر به توضیح انواع و کاربردهای نبشی های فولادی و علت افزایش قیمت میلگرد در روزهای اخیر می پردازیم.
کاربرد نبشی و مزایای استفاده از آن
همانطور که دیدیم، نبشی یکی از انواع اتصالات مفصلی است. بنابراین به طور کلی از این قطعه، در ساخت سازه های مختلف استفاده می شود. از کاربردهای نبشی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نبشی کشی ساختمان: اتصالات سازه ها
- صنایع ساختمانی: ساخت سازه های مرتبط با آسانسور
- صنایع دریایی: اتصالات پایه ها
- پل سازی: اتصال پل ها به ستون های پل
- اتصالات دکل های مخابراتی
در تمامی موارد فوق، نبشی، باعث توزیع یکنواخت بار و فشار وارد شده بر سازه می شود و از این طریق در مستحکم سازی سازه و جلوگیری از تخریب آن در مواردی مثل لرزه، مؤثر است. مثلا در ساختمان سازی که از فولاد و بتن در کنار هم استفاده می شود و قدرت تحمل بار این دو ماده با هم متفاوت است، استفاده از نبشی باعث یکپارچه سازی بار وارد شده به سازه شده و از تمرکز بار در محل های خاص و تخریب سازه از آن محل ها، جلوگیری می کند.
معرفی انواع نبشی
نبشی ها را بر اساس ویژگی های مختلفی می توان دسته بندی کرد. در ادامه به معرفی هرکدام از دسته بندی های مختلف می پردازیم و توضیح مختصری درمورد آن ها خواهیم داد.
انواع نبشی بر اساس ظاهر
نبشی‌ها از نظر شکل ظاهری هم تفاوت‌هایی با هم دارند. از این نظر میتوان آن‌ها را به دو دسته نبشی عمودی و نبشی V شکل تقسیم کرد.
نبشی عمودی
نبشی‌های عمودی به آن دسته از انواع نبشی گفته می‌شود که زاویه بین بال‌ها یا مقاطع نبشی 90 درجه است. اکثر نبشی‌ها به همین شکل ساخته می‌شوند. در بسیاری از موارد این نوع از نبشی‌ها را نبشی L شکل هم می‌نامند. دلیل آن هم شباهت شکل ظاهری آن با حرف L لاتین است.
نبشی V شکل
نوع دیگر نبشی‌ها از نظر شکل ظاهری، نبشی‌های V شکل هستند. این نوع از نبشی‌ها در واقع زاویه‌ای کمتر از 90 درجه دارند و بسته به کارایی، این زاویه می‌تواند متفاوت باشد. ازآنجایی‌که با کاهش زاویه نبشی، شکل آن به حرف V لاتین شباهت پیدا می‌کند، به آن‌ها نبشی‌های V شکل هم می‌گویند. این‌گونه نبشی‌های برای یک سری کاربردهای خاص مناسب هستند.
انواع نبشی از نظر اندازه بال ها
نبشی‌ها از نظر اندازه بال‌ها هم باهم تفاوت‌هایی دارند. همانطور که اشاره کردیم به ضلع‌ها یا مقاطع کناری نبشی، بال نبشی گفته می‌شود. انواع نبشی‌ها از نظر این ویژگی به دو دسته بال مساوی و بال نامساوی تقسیم می‌شوند.
نبشی بال مساوی
همان‌گونه که از نام این نوع نبشی هم میتوان تشخیص داد، از بال‌های برابر و مساوی تشکیل شده‌اند. یعنی مقاطع هر دو طرف نبشی به یک اندازه است. برای مشخص کردن اندازه بال این نبشی‌ها از حرف L انگلیسی و اندازه بال در کنار هم استفاده می‌شود. برای مثال بر روی یک نبشی که دارای بال‌های مساوی 5 سانتی‌متری است، L50 ثبت می‌شود. یعنی هر بال این نبشی 50 میلی‌متر است.
نبشی بال نامساوی
این دسته از نبشی‌ها دارای مقاطع یا بال‌های نامساوی هستند. بنابراین، یکی از بال‌های آن از دیگری بزرگ‌تر است. برای نشان دادن اندازه بال این نبشی‌ها هم از حرف L و دو اندازه برای هرکدام از بال‌ها استفاده می‌شود. برای مثال بر روی یک نبشی که دارای اندازه بال‌های 5 و 7 سانتی‌متری است، L50 * 70 ثبت می‌شود. یعنی یکی از بال‌ها 50 میلی‌متر و دیگری 70 میلی‌متر است.
انواع نبشی براساس نحوه ی به کارگیری
از نبشی مانند سایر اتصالات، در سازه ها به صورت شاخهای و یا لقمه (تکی) استفاده می شود.
انواع نبشی براساس نحوه ی تولید
درصورتی که برای تولید، ابتدا از یک شمش استفاده کنیم و با عبور دادن آن شمش از قفسه های مختلف نورد، با افزایش طول و کاهش سطح مقطع، به نبشی با ابعاد معین برسیم، آن گاه یک نبشی فابریک داریم.درحالی که اگر برای تولید نبشی از روش پرس کردن یک ورق فولادی استفاده کرده باشیم، یک نبشی پرسی خواهیم داشت.
انواع نبشی از نظر جنس ساخت
یکی دیگر از مهم‌ترین مولفه‌هایی که باعث ایجاد تفاوت در نبشی‌ها می‌شود، جنس آن‌ها است. در واقع نبشی‌ها با توجه به مواد اولیه خود و عناصری که در ساخت‌شان استفاده می‌شود، دارای ویژگی‌های گوناگونی هستند و در مصارف مختلفی هم مورداستفاده قرار میگیرند.
نبشی فولادی
این نبشی از فولاد مستحکم تولید می‌شود و بیشتر در مصارف ساختمانی کاربرد دارد؛ به همین دلیل به نبشی فولادی، نبشی ساختمان هم گفته می‌شود. نبشی فولادی در بین نبشی‌هایی که از جنس‌های مختلف تولید می‌شوند، بیشترین کاربرد را در صنعت دارد. به‌طوری‌که میتوان گفت از نبشی‌های دیگر برای موارد خاص استفاده می‌شود.
برای مثال درجاهایی که قرار است نبشی به‌طور مداوم در برخورد با آب یا رطوبت قرار داشته باشد، استفاده از نبشی فولادی خیلی مناسب نیست؛ چراکه در گذر زمان، احتمال زنگ زدن و خوردگی آن وجود دارد. با توجه به این‌که این نوع نبشی‌ها در طول، اندازه و ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شوند، امکان استفاده از آن‌ها در قسمت‌های مختلف سازه وجود دارد. برای مثال، برای اتصال‌های مختلف در ساختمان مانند اتصال تیر به ستون و یا ستون در فونداسیون، از سایزهای مختلف این نبشی‌ها استفاده می‌شود.
نبشی استنلس استیل
یکی دیگر از انواع نبشی فلزی از نظر جنس و عناصر سازنده، نبشی استیل است. این نبشی با عنوان فولاد زنگ نزن هم شناخته می‌شود. برای برخی موارد خاص که شرایط محیطی می‌تواند به نبشی‌های فولادی آسیب برساند، از این نوع نبشی‌ها استفاده می‌کنند.
برای مثال در سازه‌هایی که در معرض رطوبت یا آب قرار دارند، مثل سازه‌های دریایی یا سازه‌هایی که احتمال برخورد مواد خورنده با آن‌ها وجود دارد، نبشی‌های استیل مناسب هستند. این نبشی‌ها در طول‌های 6 و 12 متری ساخته می‌شوند و دارای دو گرید اصلی استیل 304 و L304 هستند. نبشی‌های استیل به خاطر نوع مواد سازنده خود، علاوه بر مقاومت در برابر خوردگی، از سختی و استحکام بالایی هم برخوردار هستند.
این قابلیت‌ها باعث می‌شود که در برابر سایش و اعمال نیروهای خارجی هم مقاومت خوبی داشته باشند. ماشین‌کاری و جوشکاری مناسب هم از قابلیت‌های دیگر این نبشی‌ها به‌حساب می‌آید.
نبشی گالوانیزه
این نبشی‌ها در واقع همان نبشی‌های فولادی هستند که روی آن‌ها پوششی از جنس روی قرار می‌دهند و به آن‌ها نبشی گالوانیزه می‌گویند. این کار باعث می‌شود که این نبشی‌ها در برابر رطوبت و خوردگی تا حد زیادی مقاوم شوند. همچنین در شرایطی که امکان ترک‌خوردگی نبشی وجود دارد، استفاده از این نوع مناسب است.
انواع نبشی براساس جنس نبشی و محل کاربرد
مهم‌ترین دسته بندی نبشی ها، براساس جنس و محل کاربرد آن ها می باشد. اما قبل از هرچیزی بد نیست به این موضوع اشاره کنیم که با توجه به محل استفاده از نبشی های فولادی که گاهی برای ساخت سازه های مرتفع، در هوا قرار میگیرند و گاهی در مجاورت دریا، این محیطها می‌توانند باعث خورده شدن فولاد شوند. بنابراین لازم است تا با استفاده از روش‌هایی، مقاومت به خوردگی فولاد را بهبود دهیم. در ادامه با تعدادی از پرکاربردترین نبشی ها آشنا خواهیم شد.
مشخصات نبشی گالوانیزه
برای ساخت این نبشی از فولاد گالوانیزه شده استفاده شده است فولاد گالوانیزه شده، فولادی است که بر آن روکشی از جنس روی کشیده شده. وجود این روکش سبب محافظت از فولاد در برابر خوردگی، به روش حفاظت کاتدی می‌شود. بنابراین میتوان از آن در محیط های حساس به خوردگی مثل محیط های حاوی مواد اسیدی، استفاده کرد.
مشخصات نبشی ضدزنگ
این نبشی از فولاد ضدزنگ ساخته شده است.فولاد ضدزنگ فولادی است که در آن برای بهبود مقاومت به خوردگی به روش آلیاژسازی، از افزودن عنصر کروم به ترکیب، استفاده شده است. وجود کروم در ترکیب این فولاد، تأثیر چشمگیری در افزایش مقاومت به خوردگی دارد. بنابراین میتوان از نبشی ضدزنگ در کاربردهایی با حساسیت بالاتر، مثلاً ساخت دکل های مخابراتی یا برجهای مرتفع و یا در محیطهای دریایی استفاده کرد.
مشخصات نبشی اسپیرال
مهم‌ترین ویژگی این نبشی چقرمگی و انعطاف پذیری بالای آن می‌باشد که سبب شده در برابر سوراخکاری، مقاومت بالایی داشته باشد.
چگونه وزن نبشی را محاسبه کنیم؟
اگر به دنبال ساخت سازه ای مطمئن باشید، حتماٌ با سوال بالا، مواجه خواهید شد. چرا که استفاده از نبشی ها در اتصالات، قطعاٌ بر وزن کل سازه تأثیر خواهد داشت. وزن یک نبشی به طول بال های آن، ضخامت هر بال و نیز جنس نبشی بستگی دارد. می‌توانید برای محاسبه وزن نبشی از استفاده کنید. به طور کلی می توان از یک فرمول برای محاسبه ی وزن نبشی استفاده کرد که به صورت زیر تعریف می‌شود:
وزن مخصوص هر نبشی، با توجه به جنس آن مشخص می‌شود.
جدول اشتال نبشی: راهنمای مشخصات نبشی
برای محاسبه ی وزن هر نبشی، به مشخصات و ویژگی های آن از جمله ضخامت و طول بال ها احتیاج داریم. اما اندازه گیری این ویژگی ها برای هر نبشی، منطقی به نظر نمی رسد. برای این منظور، جدولی تهیه شده به نام جدول اشتال، که تمامی مشخصات هر نبشی، چه با بال های مساوی و چه با بال های نابرابر، در آن آورده شده است.
جدول اشتال نبشی شامل اطلاعاتی مثل شعاع کنج اتصال(r1)، شعاع گوشه ی بال(r2)، وزن یک متر از نبشی(G)، مساحت سطح مقطع(A) و … می باشد. این جدول هم برای نبشی بال مساوی موجود است و هم برای نبشی با بال های نابرابر.